Sirmium i rimska vojska
Abstract
Dva su neobjavljena spomenika iz Sirmijuma na kojima se spominju legije, dosada nepoznate u ovom rimskom gradu: XIII Gemina na jednom bloku od peščara (si. 1) koji je bio uzidan u bedeme Sirmijuma i III Gallica na jednom nadgrobnom natpisu (si. 2). Kratak natpis legije XIII Gemina (si. 1) mago bi se tumačiti kao svedočanstvo o učešču jednog njenog odreda u podizanju sirmijskih bedema. Slova PVC u r. 3 označavaju verovatno dužinu dela bedema na kome je radila XIII Gemina. Ako se ima na umu da je, prema svedočanstvu jednog salonitanskog natpisa4 cohors I miliaria Delmatarum, dakle odred od 1000 ljudi, sagradio 800 stopa bedema, odred koji je sagradio 100 stopa u Sirmijumu mogao je brojati 125 ljudi. Učešče odreda legije XIII Gemina u podizanju gradskih bedema u Sirmijumu moglo bi se datovati u 90-te godine I veka, kada se ova legija ved nalazila u Vindoboni.5 Kratak natpis na kamenom bloku predstavljao bi najstarije svedočanstvo o gradjenju bedema u Sirmijumu.6 C. Antonius Victor na drugom natpisu (si. 2), Trahenti origine - poreklo koje nije mogučno pouzdano utvrditi,9"14 služio je kao optio u sirijskoj legiji III Gallica8 -, sahranjen je u Sirmijumu u 47. godini života. Nema podataka o zadržavanju ove legije sa Istoka u Podunavlju niti o njenom učešču u ratovima na zapadnim rimskim granicama. Svedočanstva o njoj na Balkanu veoma su malobrojna: jedan natpis iz Viminacijuma iz vremena Severa Aleksandra,17 jedna opeka sa njenim žigom, nadjena u Porolisumu, u Dakiji18 i nadgrobni natpis čerke jednog vojnika nadjen u Nikopolju u Donjoj Meziji.19 O razlogu dolaska optiona legije III Gallica u Sirmium mogu se praviti razne pretpostavke. Najverovatnija je ona da se C. Antonius Victor nalazio u pratnji nekog od careva prve polovine III veka, pri njihovom prolasku preko Balkanskog poluostrva. Broj natpisa u Sirmijumu na kojima su potvrdjeni pripadnici raznih legija je znatan. Pored legija III Gallica i XIII Gemina na novim natpisima, spominju se I in II Adiutrix, koje su pripadale vojsci Panonije, IV Flavia iz Gornje Mezije, germanske legije I Minervia i VIII Augusta. Nijedna od njih medjutim, nije bila stacionirana u Sirmijumu. Neke od ovih legija su se nalazile u pratnji careva ili su činile ekspedicionu vojsku za vreme ratova na severnoj granici Panonije (I Adiutrix, II Adiutrix u vreme Domicijana),23 neki odredi su obezbedjivali sigurnost komunikacija i snabdevanja vojske u Panoniji u vreme ratova (IV Flavia u vreme Marka Aurelija);36 germanske legije su učestvovale u ratu protiv defectores et rebelles40 u vreme Severa ili protiv uzurpatora u vreme Galijena.41 Najzad, bilo je i isluženih vojnika koji su se naseljavali u Sirmijumu i njegovoj okolini. Premda nije imao stalni legijski garnizon, Sirmijum je ipak bio mesto gde su povremeno bili smešteni vojni odredi. U dosadašnjim arheološkim istraživanjima vojni logor nije otkriven. Ostaje da se pretpostavi da su gradski bedemi pružali prostor za smeštaj trupa koje su pratile careve u vreme ratova ili pri prolasku preko Balkana.
Downloads
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Authors guarantee that the work is their own original creation and does not infringe any statutory or common-law copyright or any proprietary right of any third party. In case of claims by third parties, authors commit their self to defend the interests of the publisher, and shall cover any potential costs.
More in: Submission chapter