Gallus as a Polyphonic Mass Composer
A Bunch of Complementary Remarks on his First Printed Collection from 1580
DOI:
https://doi.org/10.3986/dmd20.1-2.02Keywords:
Polyphonic Mass, Jacobus Handl-Gallus, Prague, Jiří NigrinAbstract
Collection of Masses by Jacobus Handl-Gallus was published in Prague in 1580. It constitutes the first print of importance devoted to the composer. This article examines how the collection can be considered as a unicum in the history of polyphonic Mass printing in the late sixteenth century, focusing on the compositional features that show these Masses to be already typical of the composer’s mature style.
Downloads
References
Amon, Blasius. Missae quatuor vocibus. Vienna: Michael Apffl, 1588.
Amon, Blasius. Patrocinium musices: missae cum breves tum quatuor vocum laudatissimae concinnatae. Munich: Adam Berg, 1591.
Burmeister, Joachim. Musica poetica. Rostock: Stephan Möllemann [Myliander], 1606.
Castro, Jean de. Missae tres, trium vocum. Cologne: Gerhard Grevenbuch, 1599.
Crappius, Andreas. Missa sex vocum. Ad imitationem suavissimae cantionis: Non auferetur sceptrum de Iuda. Wittenberg: Johannes Schwertel, 1572. RISM A/I C 4399.
Custrovius, Johannes. Missa quinque vocum ad imitationem suavissimae cantilenae Concussus est mare. Helmstedt: Jacob Lucius, 1595.
Grothusius, Arnold. Missa cum adjuncto Patrem &c. ad imitationem […] motetae Orlandi di Lasso Deus misereatur nostri. Helmstedt: Jacob Lucius, 1588.
Handl, Jacobus. Harmoniae morales. Prague: Jiří Nigrin, 1589.
Handl, Jacobus. Selectiores quaedam missae. 4 vols. Prague: Jiří Nigrin, 1580.
Hassler, Hans Leo. Missae quaternis, V. VI. et VIII. vocibus. Nürnberg: Paul Kauffmann, 1599.
Isaac, Heinrich. Choralis Constantinus. 3 vols. Nürnberg: Hieronymus Formschneider, 1550–1555. RISM A/I I 89, I 90, I 91.
Jevičský, Ondřej [Andreas Chrysoponus Gevicenus]. Bicinia nova. Prague: Jiří Nigrin, 1579. RISM A/I C 2105.
Lasso, Orlando di. Liber missarum quatuor et quinque vocum. Nürnberg: Gerlach, 1581.
Lasso, Orlando di. Patrocinium musices […] missae aliquot quinque vocum. Secunda pars. Munich: Adam Berg, 1574. RISM A/I L 873.
Lechner, Leonhard. Liber missarum sex et quinque vocum. Nürnberg: Gerlach, 1584.
Liber quindecim missarum a praestantissimis musicis compositarum. Nürnberg: Johannes Petreius, 1539. RISM B/I 1539|1.
Missae quinque quinis vocibus. Nürnberg: Catharina Gerlach, 1590.
Missae tredecim, a praestantissimis artificibus compositae. Nürnberg: Hieronymus Formschneider, 1539. RISM B/I 1539|2.
Opus decem missarum quatuor vocum. Wittenberg: Georg Rhau, 1541. RISM B/I 1541|1.
Pisnicky duchovnij. Prague: Jiří Nigrin, 1574. Knihopis 13522.
Riccio, Teodoro. Liber primus missarum quatuor, quinque et sex vocum. Königsberg: Georg Ostenberger, 1579. RISM A/I R 1287 and RR 1287.
Sales, Franz. Patrocinium musices. Missae solemniorum. Munich: Adam Berg, 1589.
Sartorius, Paul. Missae tres octonis vocibus. Munich: Adam Berg, 1600.
Škorně z Frymburgku, Jan. Knjžka Pjsnj, a Chwal Božskych. Prague: Jiří Nigrin, 1575. Knihopis 15920.
Utendal, Alexander. Tres missae, quinque et sex vocum […] item Magnificat, per octo tonos, quatuor vocibus. Nürnberg: Dietrich Gerlach, 1573. RISM A/I U 122, UU 122.
Wert, Giaches de. Modulationum sacrarum quinque et sex vocum libri tres. Nürnberg: Catharina Gerlach & Johann vom Bergs Erben, 1583. RISM A/I W 853.
Gallus, Iacobus. Compositions Preserved in Manuscript. Edited by Edo Škulj. Monumenta artis musicae Sloveniae 28. Ljubljana: SAZU, Muzikološki inštitut ZRC SAZU, 1996.
Becker, Carl Ferdinand. Die Tonwerke des XVI. und XVII. Jahrhunderts, oder systematisch-chronologische Zusammenstellung der in diesen zwei Jahrhunderten gedruckten Musikalien. Leipzig: Ernst Fleischer, 1847.
Coeurdevey, Annie. Roland de Lassus. Paris: Fayard, 2003.
Crawford, David. “Reflections on Some Masses from the Press of Moderne”. The Musical Quarterly 58, no. 1 (1972): 82–91. https://doi.org/10.1093/mq/LVIII.1.82.
Daněk, Petr. “Nototiskařská činnost Jiřího Nigrina”. Hudebni věda 24, no. 2 (1987): 121–136.
Desmet, Marc. “Establishing a Chronology of Jacob Handl’s Printed Masses: Evidence and Problems”. In The Musical Heritage of the Jagiellonian Era, edited by Paweł Gancarczyk and Agnieszka Leszczyńska, 155–168. Warsaw: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Desmet, Marc. “Jacob Handl Gallus i Śląsk: między danymi biograficznymi a kwestiami stylokrytycznymi” [Jacob Handl Gallus and Silesia: Between Biographical Data and Questions of Style]. Muzyka 53, no. 4 (2008): 39–66.
Desmet, Marc. “Jacobus Handl Gallus’ Inventory: New Suggestions about the Music Books Found in the Composer’s Belongings”. Hudebni Vĕda 54, no. 4 (2017): 441–454.
Eichner, Barbara. “The Woman at the Well: Divine and Earthly Love in Orlando di Lasso’s Parody Masses”. Revue belge de musicologie 72 (2018): 31–51.
Eitner, Robert. “Handl (Händl, Gallus), Jakob”. In Biographisch-bibliographischen Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten der christlichen Zeitrechnung bis zur Mitte des 19 Jh., vol. 5, 13–15. Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1901.
Fétis, François-Joseph. Biographie universelle des Musiciens. Paris: Firmin-Didot, 1874.
Franke, Veronica. “Borrowing Procedures in Late 16th Century Imitation Masses and Their Implications for Our View of Parody or Imitatio”. Studien zur Musikwissenschaft 46 (1998): 7–33.
Franke, Veronica. “Palestrina’s Imitation Mass Settings: A Study of Recompositional Procedures”. South African Journal of Musicology 14 (1994): 15–34.
Grabnar, Klemen. “Je ne menge point de porc: Orlando di Lasso’s Early Parody Mass”. Keria: Studia Latina et Graeca 15, no. 1 (2013): 119–131. https://doi.org/10.4312/keria.15.1.119-131.
Grabnar, Klemen. “Parodične maše v Hrenovih konih knjigah”. PhD diss., Univerza v Ljubljani, 2015.
Hilscher, Elisabeth T. “Josef Mantuani und Guido Adler: der Briefwechsel in Archiv der Gesellschaft zur Herausgabe von Denkmälern der Tonkunst in Österreich”. In Mantuanijev zbornik, edited by Edo Škulj, 23–74. Ljubljana: Družina, 1994.
Jakoubková, Petra. “Typografie hudebních tisků Jiřího Nigrina”. MA thesis, Univerzita Karlova, Prague, 2014.
Jeż, Tomasz. “Twórczość Jacoba Handla w źródłach proweniencji śląskiej” [Compositions of Jacob Handl in sources of Silesian provenience]. Muzyka 49, no. 4 (2004): 27–62.
Lavtižar, Josip. “Jacóbus Gallus”. Cerkveni glasbenik 11, nos. 8–9 (1888): 57–61.
Leitmeir, Christian Thomas. “Lutheran Propers for Wrocław/Breslau: The Cantus Choralis (1575) of Johannes Knöfel”. In The Musical Culture of Silesia before 1742: New Contexts – New Perspectives, edited by Paweł Gancarczyk, Lenka Hlávková-Mráčková and Remigiusz Pośpiech, 89–113. Frankfurt: Peter Lang, 2013. https://doi.org/10.3726/978-3-653-03207-9/11.
Leitmeir, Christian Thomas. “Words for Music, Words about Music: Salomon Frenzel von Friedenthal’s Epigrams as Source for Music History”. In Ars Musica and Its Contexts in Medieval and Early Modern Culture, edited by Paweł Gancarczyk, 367–394. Warsaw: Liber Pro Arte, 2016.
Mantuani, Josip. “Bibliographie der Werke von Gallus”. In Opus musicum II by Jacob Handl (Gallus), V–XVII. Denkmäler der Tonkunst in Österreich 24. Vienna: Artaria, 1905.
Mantuani, Josip. “Über die Messenthemen des Jakob Handl”. Musica Divina 1, no. 6 (1913): 228–233, 269–274.
Motnik, Marko. Jacob Handl-Gallus: Werk – Uberlieferung – Rezeption; mit thematischem Katalog. Wiener Forum für ältere Musikgeschichte 5. Tutzing: Hans Schneider, 2012. https://doi.org/10.2307/j.ctvg8p5ns.
Pisk, Paul Amadeus. Die Messen von Jacobus Gallus. Vienna: Institut für Musikwissenschaft, 1917.
Škulj, Edo, ed. Gallusovi predgovori. Ljubljana: Družina, 1991.
Škulj, Edo. “Gallusovo obravnavanje mašnega ordinarija”. Glasbeno-pedagoški zbornik Akademije za glasbo v Ljubljani 5 (2005): 229–248.
Škulj, Edo, ed. Gallusov zbornik. Ljubljana: Družina, 1991.
Wagner, Peter. Geschichte der Messe. Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1913.
Wagner, Peter. “Über die Messen des Jakob Handl”. Musica Divina 1, no. 3 (1913): 93–99.
Downloads
Published
Versions
- 2024-12-30 (2)
- 2024-12-30 (1)
How to Cite
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors guarantee that the work is their own original creation and does not infringe any statutory or common-law copyright or any proprietary right of any third party. In case of claims by third parties, authors commit their self to defend the interests of the publisher, and shall cover any potential costs.
More in: Submission chapter
