Ljudstvo, narod in domovina v prvih poljskih operah (1778–1794)
DOI:
https://doi.org/10.3986/dmd12.1.02Ključne besede:
poljska ruralna opera, razsvetljenstvo, sarmatizem, Stanisław August Poniatowski, Maciej Kamieński, Jan Stefani, Wojciech BogusławskiPovzetek
Konec 18. stoletja so pojmi ljudstvo, narod in domovina vplivali na prve poljske opere, v katerih je bilo dogajanje postavljeno na podeželje. Libreti in glasba so bili prežeti z elementi govora in ljudskih pesmi različnih regij. Kralj Stanisław August je še posebej podpiral razsvetljensko idejo »ruralne opere«, povezano z izboljšanjem socialnega položaja kmetstva (ljudstva, naroda). Še več, idejo domovine lahko najdemo tudi v delu z naslovom Kantata w dzień inauguracji statui króla Jana III (Varšava 1788).Prenosi
Literatura
Augustyniak, Urszula. Historia Polski 1572–1795. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Bernacki, Ludwik. Teatr, dramat i muzyka za Stanisława Augusta, vol. 1. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, 1925.
Bogusławski, Wojciech. Dzieje Teatru Narodowego. Warszawa: Drukarnia N. Glücksberga, 1820.
___________ Cud albo Krakowiacy i Górale, a cura di Mieczysław Klimowicz. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 2005.
Bohomolec, Franciszek. Prostota cnotliwa. Warszawa: Drukarnia Nadworna J. K. Mci, 1770.
Bohomolec, Franciszek e Bogusławski, Wojciech. Nędza uszczęśliwiona. In Wojciech Bogusławski, Dzieła dramatyczne, vol. 12, 419–452. Warszawa: N. Glücksberg, 1823.
Czartoryski, Adam Kazimierz. Panna na wydaniu. Warszawa: Drukarnia J. K. Mci i Rzeczpospolitej, 1771.
Dąbrowski, Stanisław. “Niedole aktorów w XVIII wieku”. In Pamiętnik Teatralny, 3–4 (1954): 245–254.
Gazeta Warszawska 49 (1814): 870.
Górski, Ryszard. “Folklor”. In Słownik literatury polskiego oświecenia, a cura di Teresa Kostkiewiczowa. 154–160. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1997.
Jezierski, Franciszek Salezy. Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane. Warszawa: Michał Gröll, 1792.
Kamieński, Maciej. Nędza uszczęśliwiona, manoscritto in Pl-Wtm.
___________ “Krótki rys […] o egzystencji najpierwszej oryginalnej opery polskiej”. In: Wejnert, Aleksander, “Stuletni jubileusz pierwszej opery polskiej”. In Biblioteka Warszawska, vol. 4 (1878): 410–422.
Kitowicz, Jędrzej. Pamiętniki, czyli Historia polska, a cura di Przemysława Matuszewska e Zofia Lewinówna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
Kolberg, Oskar. “Melodie ludowe w operze Jana Stefaniego: Krakowiacy i Górale”. Ruch Muzyczny 46 (1858): 361–363.
Kołłątaj, Hugo, Listy Anonima i Prawo polityczne narodu polskiego, vol. 1, a cura di Bogusław Leśnodorski e Helena Wereszycka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954.
Kurpiński, Karol, “Odpowiedź panu G”. Tygodnik Muzyczny i Artystyczny, 7 (1821): 25–28.
Listy Stanisława Augusta do pani Geoffrin od roku 1764 do roku 1777, a cura di Lucjan Siemieński. Kraków: Księgarnia J. M. Himmelblaua, 1876.
[Naruszewicz, Adam], Opisanie festynu danego w Łazienkach […]. Warszawa: Piotr Dufour, 1788.
Ogiński, Michał Kazimierz. Filozof zmieniony. Wilno: s.e. 1779.
Pl- Wagad, Archiwum Tyzenhauza, D-4/XVIII-7, f. 240.
Radziwiłł, Maciej. Agatka, czyli Przyjazd pana. Pl-Wn, manoscritto 6960.
Raszewski, Zbigniew. Bogusławski, vol. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972.
Rudnicka, Kruszewska Hanna. Wincenty Lessel. Szkic biograficzny na podstawie listów do syna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1968.
Sierakowski, Wacław. Sztuka muzyki dla młodzieży krajowej, vol. I. Kraków: Drukarnia Szkoły Głównej Koronnej, 1795.
Sikorski, Józef. “Halka”. Ruch Muzyczny 1 (1858): 1–5.
Walicki, Andrzej. Idea narodu w polskiej myśli oświeceniowej. Warszawa: Polska Akademia Nauk Instytut Filozofii i Socjologii, 2000.
Żórawska-Witkowska, Alina. “People, Nation and Fatherland in Three Polish Operas: ‘Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale’ (1794), ‘Jadwiga, królowa polska’ (1814), ‘Król Łokietek, albo Wiśliczanki’ (1818)”. In Nation and/or Homeland. Identity in 19th-Century Music and Literature between Central and Mediterranean Europe, a cura di Ivano Cavallini, 41–58. Milano: Mimesis, 2012.
___________ “Lud, naród i ojczyzna w pierwszych operach polskich (1778-1794)”. In Operowy kontrapunkt. Libretto w Europie Środkowej i Wschodniej, a cura di Katarzyna Lisiecka e Barbara Judkowiak, 101–117. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2014.
Prenosi
Objavljeno
Kako citirati
Številka
Rubrike
Licenca
Avtorji jamčijo, da je delo njihova avtorska stvaritev, da v njem niso kršene avtorske pravice tretjih oseb ali kake druge pravice. V primeru zahtevkov tretjih oseb se avtorji zavezujejo, da bodo varovali interese založnika ter da bodo povrnili morebitno škodo.
Podrobneje v rubriki: Prispevki
