Spatial diversity of ecological stability in different types of spatial units: Case study of Poland

Jolanta Jóźwik; Dorota Dymek

doi:10.3986/AGS.8779

Avtorji

Jolanta Jóźwik Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Lublin, Poland https://orcid.org/0000-0001-7041-3781
Dorota Dymek Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Lublin, Poland https://orcid.org/0000-0002-8902-9373

DOI:

https://doi.org/10.3986/AGS.8779

Ključne besede:

koeficient ekološkega pomena, prostorska avtokorelacija, prostorsko načrtovanje, pokrovnost tal, pokrajina, Poljska

Povzetek

V raziskavi avtorici proučujeta in primerjata prostorsko porazdelitev ekološkega ravnovesja v upravnih enotah na Poljskem. Z izbrano metodologijo sta določili vrednost koeficienta ekološkega pomena in izdelali tipologijo prostorskih enot. Osnovna prostorska enota, ki sta jo najprej analizirali, je bila občina (pol. gminy). Rezultati so razkrili, da v njih prevladujejo območja z nizkim in povprečnim ekološkim ravnovesjem. Da bi avtorici preverili dobljene rezultate, sta raziskavo razširili in za osnovno enoto tokrat uporabili kvadrat s stranico 1km, za katero so rezultati pokazali prevlado območij z ekstremnimi vrednostmi ekološkega ravnovesja. S prostorskimi analizami sta avtorici lahko določili tudi prostorsko odvisnost proučevanega pojava in jo prikazali v prostoru.

Prenosi

Podatki o prenosih še niso na voljo.

Literatura

Anselin, L. 1995: Local indicators of spatial association – LISA. Geographical Analysis 27-2. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1538-4632.1995.tb00338.x

Balon, J. 2004: Badania stabilności środowiska jako podstawa planowania ekologiczno-krajobrazowego w górach. Studia ekologiczno-krajobrazowe w programowaniu rozwoju zrównoważonego. Przegląd polskich doświadczeń u progu integracji z Unią Europejską. Gdańsk.

Balon, J. 2006: Stability of the natural environment as a subject of geoecological research. Regionalne Studia Ekologiczno-Krajobrazowe, Problemy Ekologii Krajobrazu 16.

Balon, J., Krąż, P. 2013: Ocena jakości krajobrazu – dobór prawidłowych jednostek krajobrazowych. Identyfikacja i waloryzacja krajobrazów – wdrażanie Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Warszawa.

Baran-Zgłobicka, B., Zgłobicki, W. 2012: Mosaic landscapes of SE Poland: should we preserve them? Agroforestry Systems 85. DOI: https://doi.org/10.1007/s10457-011-9436-x

Bastian, O., Schreiber, K. F. 1999: Analyse und ökologische Bewertung der Landschaft. Berlin.

Bičik, I. 1995: Analýza dat o využití půdy k hodnocení dlouhodobých změn krajiny. Geographia Slovaca 10.

Bičik, I., Kupková, L., Jeleček, L., Kabrda, J., Štych, P., Janoušek, Z., Winklerová, J. 2015: Land use changes in the Czech Republic 1845–2010: Socio-economic driving forces, Springer Geography. New York. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-17671-0

Bivand, R. 1980: Autokorelacja przestrzenna a metody analizy statystycznej w geografii. Analiza regresji w geografii. Poznań.

Boardman, J., Poesen, J. 2006: Soil erosion in Europe: major processes, causes and consequences. Soil Erosion in Europe. Wiley. Chichester. DOI: https://doi.org/10.1002/0470859202.ch36

Boltiziar, M., Olah, B. 2009: Krajina a jej štruktúra (Mapovanie, zmeny a hodnotenie). Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre. Nitra.

Ciupa, T., Suligowski, R. 2018: Użytkowanie ziemi a stabilność ekologiczna obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa I Rozwoju Obszarów Wiejskich 105-1. DOI: https://doi.org/10.22630/RNR.2018.105.1.2

Dotterweich, M. 2008: The history of soil erosion and fluvial deposits in small catchments of central Europe: deciphering the long-term interaction between humans and the environment. Geomorphology 101-1,2. DOI: https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2008.05.023

Forman, R. T. T., Godron, M. 1986: Landscape ecology. New York.

Fuentes, E. R. 1984: Human impact and ecosystem resilience in the Southern Andes. Mountain Research and Development 4-1. DOI: https://doi.org/10.2307/3673168

Gałaś, S., Gałaś, A. 2009: Assessment of ecological stability of spatial and functional structure around Świnna Poręba water reservoir. Polish Journal of Environmental Studies 18-3A.

Ganjurjav, H., Zhang, Y., Gornish, E. S., Hu, G., Li, Y., Wan, Y., Gao, Q. 2019: Differential resistance and resilience of functional groups to livestock grazing maintain ecosystem stability in an alpine steppe on the Qinghai-Tibetan Plateau. Journal of Environmental Management 251. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2019.109579

Geng, S., Shi, P., Song, M., Zong, N., Zu, J., Zhu, W. 2019: Diversity of vegetation composition enhances ecosystem stability along elevational gradients in the Taihang Mountains, China. Ecological Indicators 104. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2019.05.038

Geri, F., Rocchini, D., Chiarucci, A. 2010: Landscape metrics and topographical determinants of large-scale forest dynamics in a Mediterranean landscape. Landscape and Urban Planning 95. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2009.12.001

Gigon, A. 1983: Typology and principles of ecological stability and instability. Mountain Research and Development 3-2. DOI: https://doi.org/10.2307/3672989

Gigon, A., Grimm, V. 2014: Stabilitätskonzepte in der Ökologie: Typologie und Checkliste für die Anwendung. Handbuch der Umweltwissenschaften: Grundlagen und Anwendungen der Ökosystemforschung, New York. DOI: https://doi.org/10.1002/9783527678525.hbuw1997030

Harasim, A. 2015: Użytkowanie powierzchni ziemi w Polsce w aspekcie stabilności ekologicznej. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu 17-1.

Heymann, Y., Steenmans, C., Croissille, G., Bossard, M. 1994: CORINE land cover: Technical guide. Luxembourg.

Holling, C. S. 1973: Resilience and stability of ecological systems. Annual Review of Ecology and Systematics 4. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.es.04.110173.000245

Igondova E., Pavlickova K., Majzlan O. 2016: The ecological impact assessment of a proposed road development (the Slovak approach). Environmental Impact Assessment Review 59. DOI: https://doi.org/10.1016/j.eiar.2016.03.006

Janc, K. 2006: Zjawisko autokorelacji przestrzennej na przykładzie statystyki I Morana oraz lokalnych wskaźników zależności przestrzennej (LISA) – wybrane zagadnienia metodyczne. Idee i praktyczny uniwersalizm geografii. Warszawa.

Kazakov, L. K. 2019: Landscape ecology culture and some principles of sustainable nature use. Current Trends in Landscape Research. Cham. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-30069-2_3

Kienholz, H., Hafner, H., Schneider, G. 1984: Stability, instability and conditional instability mountain ecosystem concepts based on a field survey of the Kakani area in the Middle Hills of Nepal. Mountain Research and Development 4-1. DOI: https://doi.org/10.2307/3673170

Kočická, E., Diviaková, A., Kočický, D., Belaňová, E. 2018: Territorial system of ecological stability as a part of land consolidations (cadastral territory of Galanta – Hody, Slovak Republic). Ekológia (Bratislava) 37-2. DOI: https://doi.org/10.2478/eko-2018-0015

Krivosudský, R. 2012: The evaluation of land use changes in land surrounding watercourses as one of the key elements for assessing the ecological stability in rural areas. Proceedings of International Ph.D. Students Conference MendelNet 2012. Brno.

Król, E., Gałaś, S. 2008: Ocena stabilności ekologicznej krajobrazu gminy uzdrowiskowej Busko-Zdrój. Problemy Ekologii Krajobrazu 22.

Löw, J. 1984: Zásady pro vymezování a navrhovaní územních systému ekologické stability v územne-plánovací praxis. Brno.

Mederly, P., Halada, L., Kartusek, V., Benčo, J., Krautschneider, J., Vlčková, T. 2006: Projekt pozemkových úprav Dlhá nad Váhom. Nitra.

Messerli, B. 1983: Stability and instability of mountain ecosystems: Introduction to a workshop sponsored by the United Nations University. Mountain Research and Development 3-2. DOI: https://doi.org/10.2307/3672988

Míchal, I. 1982: Principy krajinářského hodnocení území. Architektúra a urbanizmus 16.

Miklós, L., Diviaková, A., Izakovičová, Z. (eds.) 2019: Conclusion. Ecological Networks and Territorial Systems of Ecological Stability. Cham. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-94018-2_5

Miklós, L., Špinerová, A. 2019: Landscape-ecological planning LANDEP. Cham. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-94021-2

Miklós. L. 1986: Stabilita krajiny v ekologickom genereli SSR. Životné Prostredie 20-2.

Moran, P. A. P. 1950: Notes on continuous stochastic phenomena. Biometrika 37-1,2. DOI: https://doi.org/10.1093/biomet/37.1-2.17

Moyzeová, M., Kenderessy, P. 2015: Territorial systems of ecological stability in land consolidation projects (Example of proposal for the LSES of Klasov village, Slovak Republic). Ekológia (Bratislava) 34-4. DOI: https://doi.org/10.1515/eko-2015-0032

Petrovič, F. 2005: Vývoj krajiny voblasti štálového osídlenia Pohronského Inovca a Tribeča, Ústav krajinnej ekológie SAV. Nitra.

Reháčková, T., Pauditšová, E. 2007: Metodický postup stanovenia koeficientu ekologickej stability krajiny. Acta Environmentalica Universitatis Comenianae (Bratislava) 15-1.

Ribeiro, D., Šmid Hribar, M. 2019: Assessment of land-use changes and their impacts on ecosystem services in two Slovenian rural landscapes. Acta geographica Slovenica 59-1. DOI: https://doi.org/10.3986/AGS.6636

Richling, A., Solon, J. 1994: Ekologia krajobrazu. Warszwa.

Salata, T., Cegielska, K., Gawroński, K., Czesak, B. 2016: Zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika istotności ekologicznej w województwie podkarpackim. Inżynieria Ekologiczna 50. DOI: https://doi.org/10.12912/23920629/65505

Turner, M. G., Romme, W. H., Gardner, R. H., O'Neill, R. V., Kratz, T. K. 1993: A revised concept of landscape equilibrium: disturbance and stability on scaled landscapes. Landscape Ecology 8. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00125352

Urbanc, M., Printsmann, A., Palang, H., Skowronek, E., Woloszyn, W., Konkoly-Gyuró, É. 2004: Comprehension of rapidly transforming landscapes of Central and Eastern Europe in the 20th century. Acta geographica Slovenica 44-2. DOI: https://doi.org/10.3986/AGS44204

Verburg, P. H., de Koning, G. H. J., Kok, K., Veldkamp, A., Bouma, J. 1999: A spatial explicit allocation procedure for modelling the pattern of land use change based upon actual land use. Ecological Modelling 116-1. DOI: https://doi.org/10.1016/S0304-3800(98)00156-2

Verburg, P. H., Soepboer, W., Veldkamp, A., Limpiada, R., Espaldon, V., Mastura, S. 2002: Modeling the spatial dynamics of regional land use: The CLUE-S model. Environmental Management 30. DOI: https://doi.org/10.1007/s00267-002-2630-x

Vološčuk, I., Míchal, I. 1991: Rozhovory o ekológii a ochrane prírody. Martin.

Waldhardt, R., Simmering, D., Otte, A. 2004: Estimation and prediction of plant species richness in a mosaic landscape. Landscape Ecology 19. DOI: https://doi.org/10.1023/B:LAND.0000021722.08588.58

Widacki, W. 1979: Relacja człowiek-środowisko jako zagadnienia sterowania. Przegląd Geograficzny 51-4.

Winiger, M. 1983: Stability and instability of mountain ecosystems definitions for evaluation of human systems. Mountain Research and Development 3-2. DOI: https://doi.org/10.2307/3672990

Yang, Y., Liao, L., Yan, L., Hu, X., Huang, H., Xiao, S. 2016: The big data analysis of land use evolution and its ecological security responses in Silver Beach of China by the clustering of spatial patterns. Cluster Computing 19. DOI: https://doi.org/10.1007/s10586-016-0659-5

Zaušková, Ľ., Midriak, R. 2007: Únosnosť a využívanie krajiny. Banská Bystrica.

Zhang, T., Meng, M., Cao, Y., Jiang, Y., Liu, J. 2017: Research on effect of construction of Huitengxile wind farm to grassland ecosystem with transitions of land use and landscape pattern. Procedia Engineering 174. DOI: https://doi.org/10.1016/j.proeng.2017.01.222