Dnevna mobilnost starejših: primer Lodža na Poljskem
DOI:
https://doi.org/10.3986/AGS.7490Ključne besede:
dnevna mobilnost, starejši, vprašalnik, Lodž, PoljskaPovzetek
V zadnjem času se številne države spopadajo s problemom staranja prebivalstva, ki mnoge sektorje, tudi promet, postavlja pred velik izziv. Kljub temu do zdaj še ni bilo opravljenih podrobnih študij, ki bi analizirale mobilnost starejših. Avtorji članka so se zato odločili proučiti glavne značilnosti mobilnosti pri posameznikih, starejših od 65 let, ki živijo v okrožju Baluty v poljskem mestu Lodž. V raziskavi so uporabili anketo z vprašalnikom, sestavljenim iz osmih vprašanj. Ker je prevoz temeljna človekova pravica, je ključno ohranjati mobilnost starejših na zadovoljivi ravni, saj to neposredno vpliva na kakovost njihovega življenja. Poleg tega je za to starostno skupino priporočljivo, da spremenijo motivacijo in način prevoza.
Prenosi
Literatura
Adler, G., Rottunda, S. 2006: Older adults’ perspectives on driving cessation. Journal of Aging Studies 20-3. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jaging.2005.09.003
Allen, J. 2008: Older people and wellbeing. London.
Alsnih, R., Hensher, D. A. 2003: The mobility and accessibility expectations of seniors in an aging population. Transportation Research Part A: Policy and Practice 37-10. DOI: https://doi.org/10.1016/S0965-8564(03)00073-9
Andrews, G., Parkhurst, G., Susilo, Y. O., Shaw, J. 2012: The grey escape: investigating older people's use of the free bus pass. Transportation Planning and Technology 35-1. DOI: https://doi.org/10.1080/03081060.2012.635413
Banister, D., Bowling, A. 2004: Quality of life for the elderly: the transport dimension. Transport Policy 11-2. DOI: https://doi.org/10.1016/S0967-070X(03)00052-0
Bartosiewicz, B., Pielesiak, I. 2014: Dzienna mobilność mieszkańców małych miast Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 367.
Błędowski, P., Kubicki, P. 2009: Warszawa przyjazna seniorom-lata 2010-2015. Warszawa.
Borkowska-Kalwas, T. 2002: Sposoby spędzania wolnego czasu. Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa. Warszawa.
Borowska-Stefańska, M., Wiśniewski, S. 2019: Mobilność codzienna osób starszych w Łodzi. Łódź.
Carp, F. M. 1988: Significance of mobility for the well-being of the elderly. Transportation in an aging society: Improving mobility and safety of older persons 2.
Central Statistical Office, 2019. Internet: https://stat.gov.pl/ (15. 10. 2019).
Coughlin, J. 2001: Transportation and Older Persons: Perceptions and Preferences. Washington. Internet: http://assets.aarp.org/rgcenter/il/2001_05_transport.pdf (15. 10. 2019).
Coughlin, J. F. 2009: Longevity, lifestyle, and anticipating the new demands of aging on the transportation system. Public Works Management & Policy 13-4. DOI: https://doi.org/10.1177%2F1087724X09335609
Davey, J. 2007: Older people and transport: coping without a car. Ageing and Society 27-1. DOI: https://doi.org/10.1017/S0144686X06005332
Dickerson, A. E., Molnar, L. J., Eby, D. W., Adler, G., Bédard, M., Berg-Weger, M., Classen, S., Foley, D., Horowitz, A., Kerschner, H., Page, O., Silverstein, N. M., Staplin, L., Trujillo, L. 2007: Transportation and Aging: A Research Agenda for Advancing Safe Mobility. The Gerontologist 47-5. DOI: https://doi.org/10.1093/geront/47.5.578
Edwards, J. D., Perkins, M., Ross, L. A., Reynolds, S. L. 2009: Driving status and three-year mortality among community-dwelling older adults. Journals of Gerontology series A 64A-2. DOI: https://doi.org/10.1093/gerona/gln019
El-Telbani, J. 1993: Transport problems of disadvantaged people: case studies of the elderly in four areas of Sheffield. Ph.D. thesis, University of Sheffield. Sheffield.
Fonda, S. J., Wallace, R. B., Herzog, A. R. 2001: Depressive Symptoms Among Older Adults. Journal of Gerontology: Social Sciences 56B-6. DOI: https://doi.org/10.1080/13607863.2012.747078
Hakamies-Blomqvist, L., Siren, A. 2003: Deconstructing a gender difference: Driving cessation and personal driving history of older women. Journal of Safety Research 34-4. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jsr.2003.09.008
Halicka, M., Halicki, J. 2002: Integracja społeczna i aktywność ludzi starszych. Polska starość. Gdańsk.
Hanson, P. 1977. The activity patterns of elderly households. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography 59-2. DOI: https://doi.org/10.1080/04353684.1977.11879425
Haustein, S., Siren, A. 2015: Older people's mobility: Segments, factors, trends. Transport Reviews 35-4. DOI: https://doi.org/10.1080/01441647.2015.1017867
Hildebrand, E. D. 2003: Dimensions in elderly travel behaviour: A simplified activity-based model using lifestyle clusters. Transportation 30-3. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1023949330747
Hjorthol R. J., Levin, L., Sirén, A. 2010: Mobility in different generations of older persons: The development of daily travel in different cohorts in Denmark, Norway and Sweden. Journal of Transport Geography 18-5. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2010.03.011
Kałuża-Kopias, D. 2014: Specyfika przemieszczeń wewnętrznych osób starszych w Polsce. Studia Demograficzne 2-166.
Kaplan, G. A. 1995: Where do shared pathways lead? Some reflections on a research agenda. Psychosomatic Medicine 57.
Kim, S. 2011: Transportation alternatives of the elderly after driving cessation. Transportation research record 2265-1. DOI: https://doi.org/10.3141/2265-19
Komornicki, T. 2011: Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji. Warszawa.
Kubicki, P. 2010: Ubóstwo i wykluczenie społeczne osób starszych. Ekspertyza przygotowana w ramach projektu EAPN Polska - razem na rzecz Europy Socjalnej. Warszawa.
Labus, A. 2013. Odnowa miast a starzejące się społeczeństwa europejskie na wybranych przykładach. Problemy Rozwoju Miast 2.
Li, H., Raeside, R., Chen, T., McQuaid, R. W. 2012: Population ageing, gender and the transportation system. Research in transportation economics 34-1. DOI: https://doi.org/10.1016/j.retrec.2011.12.007
Mackett, R. 2015: Improving accessibility for older people - Investing in a valuable asset. Journal of Transport and Health 2-1. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jth.2014.10.004
Mercado, R., Páez, A. 2009: Determinants of distance traveled with a focus on the elderly: a multilevel analysis in the Hamilton CMA, Canada. Journal of Transport Geography 17-1. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2008.04.012
Metz, D. 2003: Transport policy for an ageing population. Transport Reviews 23-4. DOI: https://doi.org/10.1080/0144164032000048573
Metz, D. H. 2000: Mobility of older people and their quality of life. Transport policy 7-2. DOI: https://doi.org/10.1016/S0967-070X(00)00004-4
Model zrównoważonego transportu zbiorowego w Łodzi 2020+, 2019. Internet: http://zdit.uml.lodz.pl/files/konsultacje_spoleczne/mztt_6d35f82e.pdf (15. 10. 2019).
Mollenkopf, H., Marcellini, F., Ruoppila, I., Széman, Z., Tacken, M., Wahl, H.-W. 2004: Social and behavioural science perspectives on out-of-home mobility in later life: findings from the European project MOBILATE. European Journal of Ageing 1-1. DOI: https://doi.org/10.1007/s10433-004-0004-3
Noble, B. 2000: Travel characteristics of older people. Transport Trends 2000. London.
Oliwińska, I. 2009: Style życia współczesnych Polaków na przedpolu starości. Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się. Warszawa.
Páez, A., Scott, D., Potoglou, D., Kanaroglou, P., Newbold, K. B. 2007: Elderly mobility: demographic and spatial analysis of trip making in the Hamilton CMA, Canada. Urban Studies 44-1. DOI: https://doi.org/10.1080/00420980601023885
Pielesiak, I. 2017: Participation in urban life and obstacles for mobility of the elderly in Łódź. Space - Society – Economy 20. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.20.06
Raczyńska-Buława, E. 2017: Mobilność osób starszych. Dlaczego nie transport publiczny? TTS Technika Transportu Szynowego 24.
Roorda, M. J., Páez, A., Morency, C., Mercado, R., Farber, S. 2010: Trip generation of vulnerable populations in three Canadian cities: a spatial ordered probit approach. Transportation 37-3. DOI: https://doi.org/10.1007/s11116-010-9263-3
Rosenbloom, S. 2001: Sustainability and automobility among the elderly: An international assessment. Transportation 28-4. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1011802707259
Rosenbloom, S. 2004: Mobility of the Elderly. Transportation in an Aging Soceity. Washington.
Saboor, M., Sum, S., Sahaf, R., Pourghasem, M. 2015: The Internet use in elderly people. Medicinski Glasnik/Medical Gazette 20-56.
Schwanen, T., Dijst, M., Dieleman, F. M. 2001: Leisure trips of senior citizens: determinants of modal choice. Tijdschrift voor economische en sociale geografie 92-3. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9663.00161
Schwanen, T., Páez, A. 2010: The mobility of older people: an introduction. Journal of Transport Geography. 18-5. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2010.06.001
Sierpiński, G. 2012: Zachowania komunikacyjne osób podróżujących a wybór środka transportu w mieście, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport 84.
Smith, J., Borchelt, M., Maier, H., Jopp, D. 2002: Health and well–being in the young old and oldest old. Journal of Social Issues 58-4. DOI: https://doi.org/10.1111/1540-4560.00286
Stjernborg, V., Wretstrand, A., Tesfahuney, M. 2015: Everyday life mobilities of older persons – a case study of ageing in a suburban landscape in Sweden. Mobilities 10-3. DOI: https://doi.org/10.1080/17450101.2013.874836
Tacken, M. 1998: Mobility of the elderly in time and space in the Netherlands: An analysis of the Dutch National Travel Survey. Transportation 25-4. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1005042614848
Taylor, Z. 1999: Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej. Wrocław.
Tiitta, S. 2003: Identifying elderly people’s needs for communication and mobility. Include 7.
Windsor, T. D., Anstey, K. J., Butterworth, P., Luszcz, M. A., Andrews, G. R. 2007: The role of perceived control in explaining depressive symptoms associated with driving cessation in a longitudinal study. The Gerontologist 47-2. DOI: https://doi.org/10.1093/geront/47.2.215
Wyszomirski, O. 2008: Transport miejski. Ekonomika i organizacja. Gdańsk.
Ziegler, F., Schwanen, T. 2011: ‘I like to go out to be energised by different people’: an exploratory analysis of mobility and wellbeing in later life. Ageing & Society 31-5. DOI: https://doi.org/10.1017/S0144686X10000498
Prenosi
Objavljeno
Kako citirati
Številka
Rubrike
Licenca
Avtorske pravice (c) 2020 Marta Borowska-Stefańska, Szymon Wiśniewski, Michał Kowalski
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Nekomercialno-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
