Kaj je turistična pokrajina? Vidiki in značilnosti pojma
DOI:
https://doi.org/10.3986/AGS.3311Ključne besede:
trajnostni razvoj, pregled literature, definicije pokrajine, zgradba pokrajine, značilnosti turistične pokrajine, turistični prostor, dojemanje pokrajinePovzetek
Članek vsebuje sistematičen pregled glavnih del s področja raziskav pokrajine in turizma, vključenih v bibliografsko zbirko Scopus in poljske podatkovne zbirke. V teh podatkovnih zbirkah so avtorji iskali članke na temo pokrajine in turizma, objavljene med januarjem 2003 in septembrom 2013. Skupnoso našli 382 člankov in 37 drugih virov, od katerih so jih analizirali 116. Analiza, pri kateri so se osredotočili na razmerje med pokrajino in turizmom, je pokazala, da je to novo, a vse pomembnejše področje za geografe, ekologe in krajinske arhitekte, posledica česar je široka paleta definicij in pristopov. Cilj tega članka je sistematično urediti trenutno znanje o turizmu in pokrajini, pregledati obstoječe definicije pojma »turistična pokrajina« ter ugotoviti njegove vidike in sestavine v kontekstu funkcij regij. Avtorji članek zaokrožijo z okvirno definicijo turistične pokrajine, predlogi za nadaljnje raziskave in nasveti za politiko obravnavanega področja.
Prenosi
Literatura
Aitchison, C., MacLeod, N. E., Shaw, S. J. 2000: Leisure and tourism landscapes: social and cultural geographies. London, New York.
Andrejczuk, W. 2010: Krajobraz a turystyka: aspekt konceptualny. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 14.
Balon, J., Jodłowski, M. (ed.) 2009: Ekologia krajobrazu – problemy badawcze i utylitarne, Problemy Ekologii Krajobrazu 23. Kraków.
Bezkowska, G. 2003: Możliwości wykorzystania elementów strukturalnych krajobrazu w użytkowaniu turystycznym. Krajobraz – turystyka – ekologia, Problemy Ekologii Krajobrazu 11. Leszno.
Bezkowska, G. 2005: Znaczenie estetyki krajobrazu w określaniu walorów turystycznych. Turystyka i Hotelarstwo 8.
Bole, D., Pipan, P., Komac, B. 2013: Cultural values and sustainable rural development: A brief introduction. Acta geographica Slovenica 53-2. DOI: https://doi.org/10.3986/AGS53401
Briassoulis, H., van der Straaten, J. 2000: Tourism and the environment: regional, economic, cultural and policy issues. Dordrecht. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-015-9584-1
Briassoullis, H. 2002: Sustainable tourism and the question of the commons. Annals of Tourism Research 29-4. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(02)00021-X
Chrenka, B., Ira, V. 2011: Transformation of tourist landscapes in mountain areas: Case studies from Slovakia. Human Geographies – Journal of Studies and Research in Human Geography 5-2. DOI: https://doi.org/10.5719/hgeo.2011.52.13
Chronis, A., Hampton, R. D. 2008: Consuming the authentic Gettysburg: How a tourist landscape becomes an authentic experience. Journal of Consumer Behaviour 7-2. DOI: https://doi.org/10.1002/cb.241
Chylińska, D. 2008: Harmonia i autentyzm krajobrazu widzianego, a wykorzystanie architektury regionalnej i jej cech w turystyce. Studia krajobrazowe jako podstawa właściwego gospodarowania przestrzenią. Wrocław.
Clivaz, C. 2008: Tourism and Landscape: between conflict and common interests. Sierre. Internet: http://www.alpter.net/IMG/pdf/1_Clivaz_C_15February08.pdf (15. 12. 2015).
Costanza, R., d’Arge, R., de Groot, R., Farber, S., Grasso, M., Hannon, B., Limburg, K., Naeem, S., O’Neill, R. V., Paruelo, J., Raskin, R. G., Sutton, P., van den Belt, M. 1997: The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387.DOI: https://doi.org/10.1038/387253a0
Cracolici, M. F., Nijkamp, P. 2008: The attractiveness and competitiveness of tourist destination: a study of southern Italian regions. Tourism Management 30-3. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2008.07.006
Dann, G. M. S. 1999: Writing out the tourist in space and time. Annals of Tourism Research 26-1. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(98)00076-0
De Groot, R. S., Wilson, M. A., Bouman, R. M. J. 2002: A typology for the classification, description and valuation of ecosystem services, goods and services. Ecological Economics 41-3. DOI: https://doi.org/10.1016/S0921-8009(02)00089-7
Dietvorst, A. 1998: Tourist landscapes: Accelerating transformations. Leisure, time and space: meanings and values in people’s lives. Eastbourne.
Dudek-Mańkowska, S. 2011: Koncepcja wizerunku miasta. Kreowanie wizerunku miast. Warszawa.
Eleftheriadis, N., Tsalikidis, I., Manos, B. 1990: Coastal landscape preference evaluation: A comparison among tourists in Greece. Environmental Management 14-4. https://doi.org/10.1007/BF02394136
European Landscape Convention Europejska Konwencja Krajobrazowa, Dziennik Ustaw 14-98, 2006. Internet: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2006/s/14/98 (15. 12. 2015).
Ferrario, F. F. 1978: The tourist landscape a method of evaluating tourist potential and its application to South Africa. Cape Town.
Franch, M., Martini, U., Buffa, F., Parisi, G. 2008: 4L tourism (landscape, leisure, learning and limit): responding to new motivations and expectations of tourists to improve the competitiveness of Alpine destinations in a sustainable way. Tourism Review 63-1. DOI: https://doi.org/10.1108/16605370810861008
Fyhri, A., Jacobsen, J. K. S., Tømmervik, H. 2009: Tourists’ landscape perceptions and preferences in a Scandinavian coastal region. Landscape and Urban Planning 91. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2009.01.002
Gkoltsiou, K., Terkenli, T. S. 2008: Landscape indicators: a promising tool for the analysis of tourist landscape structure. Internet: https://www.academia.edu/503258/LANDSCAPE_INDICATORS_A_PROMISING_TOOL_FOR_THE_ANALYSIS_OF_TOURIST_LANDSCAPE_STRUCTURE (15. 12. 2015).
Gkoltsiou, K., Terkenli, T. S. 2012: An interdisciplinary analysis of tourist landscape structure. Tourismos 7-2.
Glińska, E. 2010: Kreowanie wizerunku miasta o funkcji turystycznej. Potencjał turystyczny. Szczecin.
Gunn, C. A. 1979: Landscape assessment for tourism.Proceedings of our national landscape: a conference on applied techniques for analysis and management of the visual resource. Berkely.
Healy, R. G. 1994: The „common pool” problem in tourist landscapes”. Annals of Tourism Research 21-3. DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(94)90122-8
Howard, P., Pinder, D. 2003: Cultural heritage and sustainability in the coastal zone: Experiences in southwest England. Journal of Cultural Heritage 4-1.
Hunziker, M. 1995: The spontaneous reafforestation in abandoned agricultural lands: perception and aesthetic assessment by locals and tourists. Landscape and Urban Planning 31-1/3. DOI: https://doi.org/10.1016/0169-2046(95)93251-J
Iatu, C., Bulai, M. 2011: New approach in evaluating tourism attractiveness in the region of Moldavia (Romania). International Journal of Energy and Environment 2-5.
Jacobsen, J. K. S. 2007: Use of landscape perception methods in tourism studies: a review of photo-based research approaches. Tourism Geographies 9-3. DOI: https://doi.org/10.1080/14616680701422871
Jafari, J. 1982: The tourism market basket of goods and services: the components and nature of tourism. Studies in tourism, wildlife, parks, conservation. New Delhi.
Jędrzejczyk, I. 2000: Nowoczesny biznes turystyczny: ekostrategie w zarządzaniu firmą. Warszawa.
Kaczmarek, J., Stasiak, A., Włodarczyk, B. 2010: Produkt turystyczny. Warszawa.
Kistowski, M. (ed.) 2012: Rekreacja w krajobrazach o wysokim potencjale, Problemy Ekologii Krajobrazu 34. Warszawa.
Kostrowicki, A. S. 1975: Podejście systemowe w badaniach nad rekreacją. Przegląd Geograficzny 47-2.
Kowalczyk, A. 1992a: Badanie spostrzegania krajobrazu multisensorycznego – podstawą kształtowania obszarów rekreacyjnych. Bydgoszcz.
Kowalczyk, A. 1992b: Metodologia i metodyka badań percepcji środowiska z punktu widzenia potrzeb turystyczno-wypoczynkowych. Metody oceny środowiska przyrodniczego, Gea 2. Warszawa.
Kowalczyk, A. 2007: Atrakcyjność turystyczna krajobrazu kulturowego. Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Warszawa.
Kowalczyk, A., Derek, M. 2010: Zagospodarowanie turystyczne. Warszawa.
Knudsen, D. C., Metro-Roland, M. M., Soper, A. K., Greer, C. E. (ed.) 2008: Landscape, Tourism, and Meaning. Farnham.
Kulczyk, S. 2013: Krajobraz i turystyka: o wzajemnych relacjach. Warszawa.
Krzymowska-Kostrowicka, A. 1980: Terytorialny system rekreacyjny, analiza struktury i charakteru. Wrocław.
Krzymowska-Kostrowicka, A. 1999a: Kulturowe uwarunkowania oceny i waloryzacji krajobrazów turystyczno-rekreacyjnych. Geoekologiczne podstawy badania i planowania krajobrazu rekreacyjnego, Problemy Ekologii Krajobrazu 5. Warszawa.
Krzymowska-Kostrowicka, A. 1999b: Geoekologia turystyki i wypoczynku. Warszawa.
Lozato-Giotart, J. P. 1993: Géographie du tourisme. Paris.
Lu, R. 2011: Piers, Bridges and Sheds: An architectural response to changing rural geographies and resortscapes (The case of Thornbury, Ontario). A master thesis, University of Waterloo. Waterloo.
MacCannell, D. 2005: The tourist: new theory of the leisure class. Berkeley.
Meyer, B. 2008: Krajobraz jako element atrakcyjności turystycznej obszaru. Studia krajobrazowe jako podstawa właściwego gospodarowania przestrzenią. Wrocław.
Millenium Ecosystem Assessment. 2005. Ecosystems and human well-being: synthesis. Washington, DC.
Miossec, J. M. 1977: L'image touristique comme introduction à la géographie du tourisme. Annales de Géographie 86. DOI: https://doi.org/10.3406/geo.1977.17568
Myga-Piątek, U. 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Katowice.
Nučič, M. 2012: Is sustainability science becoming more interdisciplinary over time? Acta geographica Slovenica 52-1. DOI: https://doi.org/10.3986/AGS52109
Ostaszewska, K. 2002: Geografia krajobrazu. Wybrane zagadnienia metodologiczne. Warszawa.
Panfiluk, E. 2013: Ocena użyteczności kapitału krajobrazowego na potrzeby rozwoju turystyki wypoczynkowej. Ekonomia i Zarządzanie 1.
Parzych, K. 2009: Postrzeganie kurortu nadmorskiego przez turystów na przykładzie Łeby. Turystyka a ochrona środowiska przyrodniczego - stan i perspektywy badań, Problemy Ekologii Krajobrazu 25.Warszawa.
Périgord, M., Donadieu, P. 2007: Le paysage. Entre nature et cultures. Paris.
Piechota, S. 2006: Percepcja krajobrazu rekreacyjnego Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Poznań.
Piechota, S. (ed.) 2009: Turystyka a ochrona środowiska przyrodniczego - stan i perspektywy badań, Problemy Ekologii Krajobrazu 25. Warszawa.
Pietrzak, M. (ed.) 2003: Krajobraz – turystyka – ekologia, Problemy Ekologii Krajobrazu, 11. Leszno.
Pietrzak, M. 2010: Krajobraz rekreacyjny – istota, treść i zakres pojęcia. Krajobrazy rekreacyjne - kształtowanie, wykorzystanie, transformacja, Problemy Ekologii Krajobrazu 27.Warszawa, Biała Podlaska
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 14/2010. Sosnowiec.
Pritchard, A., Morgan, N. J. 2000a: Constructing tourism landscapes – gender, sexuality and space. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment 2-2.
Pritchard, A., Morgan, N. J. 2000b: Privileging the male gaze - Gendered tourism landscapes. Annals of Tourism Research 27-4. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00113-9
Przybyś, J. 2008: Dylematy wiejskiej turystyki kulturowej. Turystyka kulturowa. Warszawa.
Rickly-Boyd, J. M., Metro-Roland, M. M. 2010: Background to the fore: The prosaic in tourist places. Annals of Tourism Research 37-4. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2010.06.001
Richling, A. (ed.) 2010: Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja, Problemy Ekologii Krajobrazu 27. Warszawa - Biała Podlaska.
Richling, A. 2010: O krajobrazie raz jeszcze: Czy istnieją krajobrazy rekreacyjne. Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja, Problemy Ekologii Krajobrazu 27. Biała Podlaska.
Scraton, S. (ed.) 1998: Leisure, Time and Space: Meanings and Values in People's Lives. Bolton.
Skowronek, E., Jóźwik, M. J., Tucki, A. 2013: Krajobraz turystyczny – koncepcja teoretyczna. Warsztaty z Geografii Turyzmu 3.
Suchodolski, J. 2008: Kształtowanie współczesnej zabudowy miejscowości turystycznych w sudeckim krajobrazie kulturowym na przykładzie Zieleńca w Górach Orlickich. Studia krajobrazowe jako podstawa właściwego gospodarowania przestrzenią.Wrocław.
Urry, J. 2002: The tourist gaze. London.
Terkenli, T. S. 2000: Landscapes of tourism: A cultural geographical perspective. Tourism and the environment 6. Dordrecht. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-015-9584-1_11
Terkenli, T. S. 2001: Towards a theory of the landscape: Aegean landscape as a cultural image. Landscape and Urban Planning 57, 3–4. DOI: https://doi.org/10.1016/S0169-2046(01)00204-3
Terkenli, T. S. 2002: Landscapes of tourism: towards a global cultural economy of space? Tourism Geographies 4-3. DOI: https://doi.org/10.1080/14616680210147409
Terkenli, T. S., d’Hauteserre, A-M. 2006: Landscapes of a new cultural economy of space. Dordrecht.
Terkenli, T. S. 2011: From landscape to tourism and back: the emergence of a Greek landscape conscience. Landscape, Identities and Development. Aldershot.
Turyzm 2005, 15/1-2, 29-202.
Turyzm 2006, 16/2, 7-74.
Turyzm 2007, 17/1-2, 19-172.
Turyzm 2009, 19/1-2, 13-106.
van der Duim, R. 2007: Tourismscapes an actor-network perspective. Annals of Tourism Research 34-4. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2007.05.008
Włodarczyk, B. 2009a: Przestrzeń turystyczna. Istota, koncepcje, determinanty rozwoju. Łódź.
Włodarczyk, B. 2009b: Krajobrazy przestrzeni turystycznej. Turyzm 19-1/2.
Włodarczyk, B. 2011: The tourism landscape and tourist space of the city. Folia Turistica 25-1.
Wojciechowski, K. H. 1986: Problemy percepcji i oceny estetycznej. Lublin.
Wołoszyn, W. (ed.) 2006: Krajobraz kulturowy: Cechy – walory – ochrona, Problemy Ekologii Krajobrazu 18. Lublin.
Wylie, J. 2007: Landscape. London.
Xiaobo, S. 2010: The imagination of place and tourism consumption: a case study of Lijiang Ancient town, China. Tourism Geographies 12-3. DOI: https://doi.org/10.1080/14616688.2010.494688
Zaręba, D. 2010: Ekoturystyka. Warszawa.
Prenosi
Objavljeno
Kako citirati
Številka
Rubrike
Licenca
Avtorske pravice (c) 2018 Ewa Skowronek, Andrzej Tucki, Edward Huijbens, Marta Jóźwik
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Nekomercialno-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
