Phytotoponyms in Albania

Mariglen Sherifaj; Valbona Duri

doi:10.3986/AGS.13224

Avtorji

Mariglen Sherifaj University Eqrem Çabej, Gjirokaster, Albania https://orcid.org/0009-0001-1621-1668
Valbona Duri University Eqrem Çabej, Gjirokaster, Albania https://orcid.org/0009-0003-2403-5726

DOI:

https://doi.org/10.3986/AGS.13224

Ključne besede:

ime naselja, fitotoponim, fitonim, ozemlje, hipsometrična raven, Albanija

Povzetek

Članek proučuje imena naselij v Albaniji, nastala iz poimenovanj rastlin (t. i. fitotoponime). Njegov namen je opredeliti fitotoponime ter njihovo geografsko razširjenost in dejavnike, ki so vplivali na njihovo poimenovanje. Na podlagi pregleda geografskih, jezikoslovnih, botaničnih in zgodovinskih virov je bilo določenih 175 fitotoponimov, nastalih iz 39 imen rastlin (fitonimov), ki so bili nato geoprostorsko analizirani s kvalitativnimi in primerjalnimi metodami. Naselja, poimenovana po orehu, jabolku in hruški, so zelo pogosta, medtem ko so tista, poimenovana po oljki, slivi in cipresi, redkejša. Fitotoponimi prevladujejo v nižinskem svetu zahodne Albanije, na gorskih območjih na jugu in severu pa je njihovo število precej manjše. Ugotovitve so potencialno koristne za nadaljnje raziskave toponimov, informiranje politike, preučevanje narečij in dokumentiranje fitonimov.

Prenosi

Podatki o prenosih še niso na voljo.

Literatura

Abbasov, S., Valiyeva, S. 2023: Problems of classification and grouping of geographical places names. Nature and Science 21-1. https://doi.org/10.7537/marsnsj210123.06

Abdikhalikovna, K. F. 2020: Principles of toponyms (place names) classifications. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding 7-6. https://doi.org/10.18415/ijmmu.v7i6.1738 DOI: https://doi.org/10.18415/ijmmu.v7i6.1738

Agalliu, F., Andoni, A., Demiraj, S., Dhrimo, A., Hysa, E., Lafe, E., Likaj, E. 2002: Gramatika e gjuhës shqipe. Akademia e Shkencave e Shqipërisë.

Akademia e Shkencave e Shqipërisë. 2008: Fjalor enciklopedik shqiptar. Akademia e Shkencave e Shqipërisë.

Atasoy, E., Yeginbayeva, A. 2017: Toponymic approach in scientific research of landscapes associated with the plant world. In: International Conference on Literature, Humanities and Social Sciences. UR-UAE.

Bayir, O. 2005: Gjendja administrative e zonës së Shqipërisë së Jugut në periudhën klasike dhe mënyra e drejtimit të Perandorisë Osmane në Shqipëri. In: Simpoziumi: Toleranca në aktet administrative osmane. TIKA.

Beconytė, G., Budrevičius, J. D., Ciparytė, I., Balčiūnas, A. 2019: Plants and animals in the oikonyms of Lithuania. Journal of Maps 15-2. https://doi.org/10.1080/17445647.2019.1663282 DOI: https://doi.org/10.1080/17445647.2019.1663282

Bidollari, Ç. 1990: Emërtimet e përbëra të vendbanimeve dhe shkrimi i tyre. Gjuha jonë 3.

Bidollari, Ç. 1991: Oikonimet e përbëra të shqipes në lidhjet e tyre sistemore. Studime Filologjike 3-4.

Bil, G. 2018: Imperial vernacular: Phytonymy, philology and disciplinarity in the Indo-Pacific, 1800–1900. The British Journal for the History of Science 51-4. https://doi.org/10.1017/S0007087418000778 DOI: https://doi.org/10.1017/S0007087418000778

Blair, D., Tent, J. 2021: A revised typology of place-naming. Names. A Journal of Onomastics 69-4. https://doi.org/10.5195/names.2021.2260 DOI: https://doi.org/10.5195/names.2021.2260

Britannica, The Editors of Encyclopaedia 2017: “toponymy”. Encyclopedia Britannica.

Çabej, E. 1982: Studime etimologjike në fushë të shqipes 1. Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë.

Cargonja, H., Daković, B., Alegro, A. 2008: Plants and geographical names in Croatia. Collegium Antropologicum 32-3.

Clayer, N. 2008: Shqiptarizimi i toponimeve në Shqipërinë e midis dy luftrave ose ulje ngritjet e një konstruksioni të ngadaltë shtetëror. Të emërtosh dhe të klasifikosh në Ballkan. Fjala publishing.

Demiraj, S. 1988: Gjuha shqipe dhe historia e saj. Shtëpia Botuese e Librit Universitar.

Demiraj, S. 2015: Prejardhja e shqiptarëve përmes dëshmive të gjuhës shqipe. Naimi.

Demiri, M. 1979: Bimët e egra të dobishme e të dëmshme të vendit tonë. Shtëpia e Propagandës Bujqësore.

Doçi, R. 2006: Antroponimia paraislame e shqiptarëve të Llapushës (Prekorupes). Onomastikë ilire-shqiptare në Ballkan. Instituti Albanologjik i Prishtinës.

Gjika, I. 2004: Fieri në shekuj. Ymeraj.

Habili, D., Koçi, D., Danaj, K., Dida, M., Vangjeli, J., Ruci, B., Misja, K., et al. 1997: Pyjet e virgjër të Shqipërisë. World Bank.

Hysi, S. 2010: Historia Ilire. Shtëpia Botuese e Librit Universitar.

Imoh, P. M., Dansabo, F. N. 2022: Recounting history through pristine settlements: A study of selected Basà toponyms in Nasarawa and Toto local governments of Nasarawa State. International Journal of General Studies 2-2.

Inalxhik, H. 1954: Regjistri i Sanxhakut të Arvanidit i vitit 1431. Akademia e Studimeve Albanologjike.

Kashta, F., Bardhi, N., Rroco, E. 2010: Bimët e Arave. Julvin.

Kladnik, D., Geršič, M., Perko, D. 2020: Slovenian geographical names. Acta geographica Slovenica 60-3. https://doi.org/10.3986/AGS.9394 DOI: https://doi.org/10.3986/AGS.9394

Koçi, B. B. 2021: Fshati i vjetër Gramsh. Eneas.

Kocillari, H. 2019: Toponimia e Devollit-bashkudhëtarë i origjinës, historisë dhe gjuhës shqipe: In: Libër i kuvendit “Vazhdimësia historiko-gjuhësore dhe etnokulturore e shqiptarëve”. Rrënjët Tona.

Laansalu, T. 2015: Similarities and differences between older and newer settlement layers. In: Name and naming. Conventional/Unconventional in Onomastics. Editura Mega.

Lafe, E., Cikuli, N. 2002: Fjalori i emrave gjeografikë të Republikës së Shqipërisë. Shkenca.

Lim, S. T. G., Cacciafoco, F. P. 2020: Plants and place names: A case study of Abui toponymy. Review of Historical Geography and Toponomastics 15-29,30.

Luka, K. 2019: Shqipëria mesjetare në toponomastikë dhe onomastikë. Akademia e Studimeve Albanologjike.

Mahmudovna, K. O., Gulomovich, M. D. 2023: Use of toponymic data in geography lessons. European Chemical Bulletin 12-1. https://doi.org/10.31838/ecb/2023.12.s1-B.186

Miçi, A. 1988: Qershia. Shtëpia e Propagandës Bujqësore.

Mitrushi, I. 1955: Drurët dhe shkurret e Shqipërisë. Mihal Duri.

Nano, T. 1987: Bimet mjaltëse. 8 Nëntori.

Osmani, M. 2015: Metodat e statistikës. Pegi.

Oxford University Press 2012: Notices of periodicals and occasional publications mainly of 2011. The English Historical Review 127-528. https://doi.org/10.1093/ehr/ces234 DOI: https://doi.org/10.1093/ehr/ces234

Paparisto, K. 1988: Flora e Shqipërisë. Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë.

Pazlitdinova, N. 2017: The linguistic status of phytonyms. Anglisticum Journal 6-9.

Pinna, C., Carta, L., Deiana, V., Camarda, I. 2017: Phyto-toponyms of Arbutus unedo L. and their distribution in Sardinia (Italy). PLOS ONE 2-7. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0181174 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0181174

Prendi, F., Zheku, K. 1972: Qyteti ilir i Lisit: Origjina dhe sistemi i fortifikimit të tij. Iliria 2. https://doi.org/10.3406/iliri.1972.1146 DOI: https://doi.org/10.3406/iliri.1972.1146

Prendi, F., Zheku, K. 1983: Vazhdimësia etno-kulturore iliro-arbërore në qytetin e Lisit. Iliria 13-1. https://doi.org/10.3406/iliri.1983.1817 DOI: https://doi.org/10.3406/iliri.1983.1817

Qiriazi, P. 2018: Trashëgimia natyrore e Shqipërisë. Akademia e Shkencave e Shqipërisë.

Qiriazi, P. 2019: Gjeografia fizike e Shqipërisë. Mediaprint.

Selenica, T. 1928: Shqipëria më 1927. Shtypshkronja Tirana.

Setyo, W. F. N., Muryani, C., Nurhadi, N. 2022: Toponymic and historiography influences on place naming of villages in Klego District, Indonesia. KnE Social Sciences 7-16. https://doi.org/10.18502/kss.v7i16.12155 DOI: https://doi.org/10.18502/kss.v7i16.12155

Shackleton, C. M. 2018: Urban street names: An opportunity to examine biocultural relationships? PLOS ONE 13-7. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0200891 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0200891

Sherifaj, M., Duri, V. 2023: Roli i elementëve të mjedisit natyror në emërtimin e vendbanimeve në Shqipëri: Fenomeni i përsëritjes së të njëjtit emërtim. In: Akte të konferencës shkencore. Qendrat e banuara të Shqipërisë-gjendja dhe e ardhmja. Akademia e Shkencave e Shqipërisë.

Shi, G., Ren, F., Du, Q., Gao, N. 2015: Phytotoponyms, geographical features and vegetation coverage in Western Hubei, China. Entropy 17-3. https://doi.org/10.3390/e17030984 DOI: https://doi.org/10.3390/e17030984

Shkurtaj, G. 2001: Onomastikë dhe etnolinguistikë. Shtëpia Botuese e Librit Universitar.

Shqahu, V. 2007: Enciklopedi e kopshtarisë. Toena.

Smatova, A. E., Tileuberdiyev, B. M., Meirbekov, A. K., Han, T. 2020: The concept of ‘plants’ in Kazakh and English toponymic space. Bulletin of National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan 1-383. https://doi.org/10.32014/2020.2518-1467.17 DOI: https://doi.org/10.32014/2020.2518-1467.17

Spampinato, G., Crisarà, R., Cameriere, P., Cano-Ortiz, A., Musarella, C. M. 2022: Analysis of the forest landscape and its transformations through phytotoponyms: A case study in Calabria (Southern Italy). Land 11-518. https://doi.org/10.3390/land11040518 DOI: https://doi.org/10.3390/land11040518

Tent, J. 2015: Approaches to research in toponymy. Names 63-2. https://doi.org/10.1179/0027773814Z.000000000103 DOI: https://doi.org/10.1179/0027773814Z.000000000103

Topalli, K. 2017: Fjalori etimologjik i gjuhës shqipe. Qendra e Studimeve Albanologjike.

Vangjeli, J., Ruci, B., Mullaj, A. 1995: Libri i kuq. Bimët e kërcënuara dhe të rralla të Shqipërisë. Akademia e Shkencave e Shqipërisë.

Xhuvani, A., Çabej, E. 1980: Parashtesat e gjuhës shqipe. Aleksandër Xhuvani Vepra 1.

Zhong, A., Wu, Y., Nie, K., Kang, M. 2020: Using local toponyms to reconstruct the historical river networks in Hubei Province, China. ISPRS International Journal of Geo-Information 9-5. https://doi.org/10.3390/ijgi9050318 DOI: https://doi.org/10.3390/ijgi9050318

Ziu, T. 2009: Gjeografia e rregullimit të territorit. Pegi.