Pristopi v albanski folkloristiki na Kosovu: Ozadje, raziskave, objave
DOI:
https://doi.org/10.3986/Traditio2019480304Ključne besede:
folkloristika, paradigme, folklora, metodologija, kosovski Albanci, KosovoPovzetek
Namen članka o disciplinarnih težnjah v albanski folkloristiki na Kosovu je ponuditi pregled folklorističnih usmeritev in vplivov, povezanih z družbenim in političnim položajem kosovskih Albancev v bivši Jugoslaviji. Življenjske razmere Albancev v nekaterih državah na Balkanu so vplivale na pristope, usmeritve in šole v razvoju albanske folkloristike. V času komunizma, ko sta imeli Jugoslavija in Albanija napete ali prekinjene diplomatske stike, se je folkloristika na Kosovu razlikovala od tiste v Albaniji. V članku je predstavljeno zgodovinsko ozadje discipline v Albaniji in življenjske okoliščine Albancev na Kosovu. Oboje je opazno vplivalo na raziskave in objave Oddelka za folkloristiko Inštituta za albanologijo v Prištini, ki je edina ustanova za znanstveno raziskovanje albanske folklore. Pogled na folkloristiko na Kosovu je ponazorjen z raziskovalno metodologijo, paradigmami, objavami in njenim današnjim položajem.
Prenosi
Literatura
Arllati, Behar. 2017. Murteza Roka, një mbledhës i panjohur i folklorit: Visaret e Kombit, Vëllimi X – Lahuta e Kosovës. [Murteza Roka, an Unknown Collector of Folklore: Visaret e Kombit, X – The Lute of Kosovo]. Gjurmime Albanologjike: Folklor dhe Etnologji 47: 147–164.
Ben-Amos, Dan. 1971. Toward a Definition of Folklore in Context. Journal of American Folklore 84 (331): 3–15. DOI: https://doi.org/10.2307/539729
Ben-Amos, Dan. 2014. A Definition of Folklore: A Personal Narrative. Estudis de Literatura Oral Popular 3: 9–28.
Berisha, Anton. 1989. Qasje poetikës së letërsisë gojore shqipe [An Approach to the Poetry of Albanian Oral Literature]. Prishtinë: Rilindja, 271–294.
Berisha, Anton. 2017. Letërsia gojore duhet të studiohet para së gjithash si art i fjalës [Oral Literature Should Be Studied First and Foremost as the Art of Speech]. Gjurmime Albanologjike: Folklor dhe Etnologji 47: 191–210.
Berisha, Rrustem. 2011. Ndihmesa e Anton Çettës për punën e Degës së Folklorit [The Contribution of Anton Çetta to the Department of Folklore]. In: Adem Zejnullahu et al. (eds.), Anton Çetta, figurë poliedrike e kulturës shqiptare. Prishtina: Instituti Albanologjik, 141–150.
Berisha, Rrustem, and Mustafa Myzafere (eds.). 1987. Këngë dashurie II [Love Songs II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Berisha, Rrustem et al. (eds.). 1991. Këngë kreshnike I [Songs of Frontier Warriors I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Berisha, Rrustem et al. (eds.). 2007. Këngë popullore historike III [Historical Folk Songs III]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Blank, Trevor (ed.). 2009. Folklore and the Internet: Vernacular Expression in a Digital World. Logan: Utah State University Press.
Bronner, Simon J. 2016. Toward a Definition of Folklore in Practice. Cultural Analysis 15 (1): 6–27. DOI: https://doi.org/10.2307/539729
Çetta, Anton (ed.). 1974a. Këngë kreshnike [Songs of Frontier Warriors]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton (ed.). 1974b. Balada dhe legjenda [Ballads and Legends]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton (ed.). 1979. Përralla I [Fairy Tales I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton (ed.). 1982. Përralla II [Fairy Tales II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton (ed.). 1995. Nga folklori ynë III: Pleqëni dhe tregime etnografike [Ethnographic and Judicial Folk Stories from Our Folklore III]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton (ed.). 2000. Nga folklori ynë IV [From our Folklore IV]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton (ed.). 2001. Nga folklori ynë V [From our Folklore V]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton, and Anton Berisha (eds.). 1982. Këngë dasme I [Wedding Songs I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton, and Anton Berisha (eds.). 1984. Këngë dasme II [Wedding Songs II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton, and Anton Berisha (eds.). 1987. Vajtime, gjamë dhe elegji [Laments and Elegiac Songs]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton et al. (eds.). 1987. Anekdota I [Anecdotes I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton et al. (eds.). 1988. Anekdota II [Anecdotes II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Çetta, Anton et al. (eds.). 1993. Këngë kreshnike III [Songs of Frontier Warriors III]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Dançetoviq, Vojislav S. et al (eds.). 1952. Kangë popullore shqiptare të Kosovë – Metohis [Albanian Folk Songs from Kosovo and Metohia]. Prishtinë: Mustafa Bakija.
Dundes, Alan. 2006. Folkloristics in the Twenty-First Century. Journal of American Folklore 118 (470): 385–408. DOI: https://doi.org/10.1353/jaf.2005.0044
Dushi, Arbnora. 2009. Homo Narrans: Rrëfimi personal gojor [Homo Narrans: Oral Personal Narrative]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Dushi, Arbnora. 2013. Komunikimi dhe kontaktet e folkloristëve shqiptarë para vitit 1990 [Communications of Albanian Folklorists Before 1990]. In: Miaser Dibra et al. (eds.), Identitet kulturor shqiptar në 100 vjet. Tiranë: QSA-IAKSA, 50–56.
Dushi, Arbnora. 2015a. Folklori ndërmjet mbijetesës dhe transformimit [Folklore between Survival and Transformation]. Albanologji 2: 7–21.
Dushi, Arbnora. 2015b. Talking to Ourselves: Albanian Folklore Studies in Kosovo and the Challenges They Face Today. Ethnologia Balkanica 17: 163–176.
Dushi, Arbnora. 2016. An Albanian Historical Ballad and the Parallel Existence in Performance. In: Arbnora Dushi and Lumnije Kadriu (eds.), Parallel Worlds in Ballad and Folk Song. Prishtinë: Instituti Albanologjik, 361–377.
Dushi, Arbnora. 2017. Folkloristi dhe Historiani gojor: Vëllezër apo kushërinj? [The Folklorist and the Oral Historian: Brothers or Cousins?]. Gjurmime Albanologjike: Folklor dhe Etnologji 47: 221–236.
Elmer, David. 2013. The Milman Parry Collection of Oral Literature. Oral Tradition 28 (2): 341–354. Available at: http://admin.oral-tradition.chs.orphe.us/wp-content/uploads/files/articles/28ii/20_28.2.pdf
Fetiu, Sadri. 1987. Poetika e baladës popullore shqiptare [The Poetics of Albanian Folk Ballads]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Fetiu, Sadri. 2017. Folklori dhe Folkloristika [Folklore and the Folkloristics]. Gjurmime Albanologjike: Folklor dhe Etnologji 47: 185–190.
Fetiu, Sadri (ed.). 1982. Ninulla [Lullabies]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Fetiu, Sadri (ed.). 1983. Këngë dhe lojëra të fëmijëve [Children Songs and Plays]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Fetiu, Sadri et al. (eds.). 2005. Tradita kulturore e Hasit [The Cultural Tradition of the Hasi Region]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Fetiu, Sadri et al. (eds.). 2007. Këngë popullore historike I [Historical Folk Songs I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Gega-Musa, Leontina. 2007. Frang Bardhi-mbledhës i parë i proverbave [Frang Bardhi – First Collector of Proverbs]. In: Islamaj Shefkije et al. (eds.), Frang Bardhi – 400 vjetori i lindjes. Prishtinë: Instituti Albanologjik, 269–276.
Gega-Musa, Leontina. 2009. Poetika e gjëegjëzës [The Poetic of Riddles]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Gega-Musa, Leontina. 2016. Prej riteve të kalimit në kremtime [From Rites of Passage to Ceremonies]. Gjurmime Albanologjike: Folklor dhe Etnologji 46: 57–70.
Gega-Musa, Leontina. 2017. Folklori si materie interdisiplinare [Folklore as an Interdisciplinary Matter]. Gjurmime Albanologjike: Folklor dhe Etnologji 47: 175–184.
Golež - Kaučič, Marjetka. 2017. Introduction. In: Marjetka Golež Kaučič (ed.), What To Do With Folklore?: New Perspective on Folklore Research. Trier: BASIS, 4–8.
Grmek, Mirko, Mark Gjidara, and Neven Šimac 2010. Spastrimi etnik: Dokumente historike mbi një ideologji serbe [Le Nettoyage Ethnique]. Trans. B. Ajazi. Tirana: Shtëpi botuese “55”.
Hakamies, Pekka. 2003. Oral History – A New Paradigm in Finnish Folkloristics. Етнічна історія народів Європи 14: 6–10. Available at: http://nbuv.gov.ua/UJRN/eine_2003_14_3
Heimo, Anne, and Kaarina Koski. 2014. Internet Memes and Statements and Entertainment. Folklore Fellow Communication 44: 4–12.
Honko, Lauri. 1976. Genre Theory Revisited. In: Juha Pentikainen and Tuula Juurikka (eds.), Folk Narrative Research. Helsinki: ISFNR (Studia Fennica; 20), 20–26.
Honko, Lauri. 2000. Thick Corpus and Organic Variation: An Introduction. In: Lauri Honko (ed.), Thick Corpus, Organic Variation and Textuality in Oral Tradition. Helsinki: Suomalaisen kirjallisuuden seura (Studia Fennica Folkloristika; 7), 3–28.
Hoxha, Arben. 2014. Çështje epistemologjike të folkloristikës shqiptare [Epistemological Issues of Albanian Folkloristics]. Albanologji 4: 393–407.
Kajtazi, Halil (ed.). 2015. Fjalë të urta nga Drenica. [Proverbs from the Drenica Region]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Kirshenblatt-Gimblett, Barbara. 1998. Folklore’s Crisis. Journal of American Folklore 111 (441): 281–327. DOI: https://doi.org/10.2307/541312
Klobčar, Marija. 2011. Real and Virtual Spaces of Revisiting the Question “What To Do With Folklore”? Traditiones 40 (3): 5–15. DOI: https://doi.org/10.3986/Traditio2011400301
Kolsti, John. 1990. The Bilingual Singer: A Study in Albanian and Serbo-Croatian Oral Epic Traditions. New York: Garland (Harvard Dissertations in Folklore and Oral Tradition).
Mehmeti, Enver. 1987. Kongresi i XXXII i Lidhjes së Shoqatave të Folkloristëve të Jugosllavisë [32nd Congress of Yugoslav Folklorist Associations]. Gjurmime albanologjike: Seria folklor dhe etnologji 16: 221–222.
Munishi, Rexhep. 1979. Këndimi i femrave të Podgurit [Women’s Singing from Podguri Region]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Munishi, Rexhep. 1987. Këngët malësorçe shqiptare [Highland Albanian Songs]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Munishi, Rexhep. 1988. Krijimtaria korale shqipe në Jugosllavi [Albanian Choral Creativity in Yugoslavia]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Munishi, Visar. 2012. Çiftelitë e nëntorit 2012, simbol e simbolikë moralizuese [The November Çiftelias of 2012, Their Moralist Symbol and Symbolism]. Gjurmime albanologjike: Seria folklor dhe etnologji 41/42: 307–318.
Mustafa, Myzafere. 2003. Përralla shqiptare – poetika dhe mitikja [Albanian Fairy Tale – Its Poetic and Mythology]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Mustafa, Myzafere. 2005. Proza gojore – teksti dhe konteksti [Folk Prose – Its Text and Context]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Mustafa, Myzafere. 2011. Kontributi i prof. Anton Çettës në mbledhjen dhe studimin e letërsisë gojore [The Contribution of Prof. Anton Çetta to the Collection and Study of Oral Literature]. In: Adem Zejnullahu et al. (eds.), Anton Çetta, figurë poliedrike e kulturës shqiptare. Prishtina: Instituti Albanologjik, 125–140.
Mustafa, Myzafere, and Rrustem Berisha (eds.). 1979. Këngë dashurie I [Love Songs I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Mustafa, Myzafere, and Rrustem Berisha (eds.). 1987. Kallëzime I [Folk Tales I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Mustafa, Myzafere, and Rrustem Berisha (eds.). 2011. Fabula [Fables]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer. 1998. Gustav Majeri dhe fillet e botimit të këngës kreshnike shqiptare [Gustav Mayer and the Beginning of the Publication of Albanian Frontier Warrior Songs]. In: Zymer Neziri (ed.), Gustav Majer (Gustav Meyer). Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer. 2004. Poetika e krahasimit [The Poetics of Comparison in Folk Poetry]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer. 2006. Studime për folklorin I [Studies of Folklore I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer. 2008. Studime për folklorin II [Studies of Folklore II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer (ed.). 1997. Epika legjendare e Rugovës V [The Legendary Epics Songs of the Rugova Region V]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer (ed.). 2009. Epika legjendare e Rugovës I [The Legendary Epics Songs of the Rugova Region I]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer (ed.). 2011. Epika legjendare e Rugovës II [The Legendary Epics Songs of the Rugova Region, Vol. II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Neziri, Zymer (ed). 2017. Eposi i Kreshnikëve, monument i trashëgimisë kulturore shqiptare I, II [Epos of Kreshniks, the Monument of Albanian Cultural Heritage I, II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Pllana, Shefqet. 2004. Studime në fushë të folklorit [Studies in the Field of Folklore]. Prishtina: University of Prishtina.
Pllana, Shefqet et al. (eds.). 1978. Këngë popullore të Rilindjes Kombëtare [Folk Songs of the National Enlightenment]. Prishtinë: Universiteti i Prishtinës.
Rukiqi, Mehmet (ed.). 2004. Anekdota [The Anecdotes]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Rukiqi, Mehmet (ed.). 2009. Këngë dasme I, II [The Wedding Songs I, II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Shita, Vehap. 2007. Zekeria Rexha, Patriot, humanist, intelektual emotiv [Zekeria Rexha, the Patriot, Humanist and Emotional Intellectual]. Prishtinë: Gutenberg.
Sims, Martha C., and Martine Stephens. 2005. Living Folklore: An Introduction to the Study of People and their Traditions. Logan, UT: Utah State University Press.
Skendi, Stavro. 2007. Poezia epike gojore e shqiptarëve dhe sllavëve të jugut [Epic Oral Poetry of Albanians and South Slavs]. Trans. Xhevat Lloshi. Tiranë: IDK.
Syla, Fazli. 1982. Poezia popullore shqiptare e kaçakëve [Albanian Folk Poetry of Kaçaks (heroic outlaws]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Syla, Fazli et al. (eds.). 2007. Këngë popullore historike II [Albanian Historical Songs II]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Ulaj, Idriz (ed.). 2009. Këngë dhe vajtime nga Krahina e Plavës dhe Gucisë [Songs and Laments from Plava and Gusinje]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Ulaj, Idriz (ed.). 2011. Prozë popullore nga krahina e Plavës dhe e Gucisë [Folk Prose from Plava and Gusinje]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Vinca, Nuhi. 2007. Poetika e lirikës popullore shqiptare [The Poetics of Albanian Folk Lyrics]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Zejnullahu, Adem. 1987. Krijimtaria gojore dhe proza e shkruar shqiptare në Jugosllavi [Albanian Folk Prose and Creations in Yugoslavia]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Zejnullahu, Adem et al. (eds.). 2007. Këngë popullore historike IV [Folk Historical Songs IV]. Prishtinë: Instituti Albanologjik.
Zheji, Gjergj. 1998. Folklori shqiptar [Albanian Folklore]. Tiranë: Argeta LGM.
Prenosi
Objavljeno
Kako citirati
Številka
Rubrike
Licenca
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Nekomercialno-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Avtorji jamčijo, da je delo njihova avtorska stvaritev, da v njem niso kršene avtorske pravice tretjih oseb ali kake druge pravice. V primeru zahtevkov tretjih oseb se avtorji zavezujejo, da bodo varovali interese založnika ter da bodo povrnili morebitno škodo.
Podrobneje v rubriki: Prispevki
