Izrazi za medčloveške odnose, občutke in človekove lastnosti v narečnih idiomih slovenske Istre
DOI:
https://doi.org/10.3986/JZ.22.2.6976Ključne besede:
slovensko istrsko narečje, istrskobeneško narečje, prevzemanje in izvor besed, slovenska IstraPovzetek
Prispevek obravnava izbrane narečne izraze, s katerimi Istrani opisujejo medčloveške odnose, občutke in človekove lastnosti. Narečno izrazje je avtorica zapisala v Borštu, Dragonji, Krkavčah, Novi vasi nad Dragonjo, Padni, Svetem Petru, Tinjanu, Sečovljah, Strunjanu, Kopru, Izoli in Piranu. Analiza besedišča šavrinsko ali rižansko govorečih Istranov je pokazala, da je večina zbranih izrazov – ki spadajo v pomensko polje čustva in občutki – romanskega izvora, maloštevilni pa so domači, tj. slovanskega/slovenskega izvora.
Prenosi
Literatura
ARj = Rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika I–XXIII, Zagreb: Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, 1880–1976.
BOE = Giuseppe Boerio, Dizionario del dialetto veneziano, Milano: Martello Editore, 1971 (pretisak mletačkoga izdanja iz 1856.).
CB = Đurđica Ivančić-Dusper, Crikveniški besedar, Crikvenica: Ustanova u kulturi „Dr. Ivan Kostrenčić“, 2003.
ČDOC = Hubrecht Peter Houtzagers, The Čakavian Dialect of Orlec on the Island of Cres, Amsterdam, 1953.
ČKG = Antonio Simonetti, Ćakular kaštelirskega govora klašika, Poreč: Sintel consulting, d. o. o., 2012.
ČL = Mate Hraste – Petar Šimunović, Čakavisch-deutsches Lexikon I, Köln – Wien: Böhlau Verlag, 1979.
DAR = Gh. Bulgăr – Gh. Constantinescu-Dobridor, Dicţionar de arhaisme şi regionalisme, Bucureşti: Editura Saeculum I. O., 2000.
DArM = Dina Cuvata, Dictsionar armãnescu-machidunescu, Skoplje: Uniea ti culturã-a Armãnjlor dit Machidunii, 2006:
DAS = Pribislav B. Marinković, Cincarsko-srpski rečnik = Dictsionar armânescu-sârbescu. Beograd: Srpsko-cincarsko društvo Lunjina, 2009.
DDAr = Tache Papahagi, Dicţionarul dialectului aromîn, Bucureşti: Editura Academiei Republicii Populare Romîne, 1963.
DDP = Barbara Buršić Giudici – Pino Orbanich, Dizionario del dialetto di Pola, Rovigno – Fiume: Unione italiana – Trieste: Università popolare – Pola: Società di studi e ricerche »Mediteran«, 2009.
DELI = Manlio Cortelazzo – Paolo Zolli, Dizionario Etimologico della Lingua Italiana, Bologna: Zanichelli, 1999.
DER = Alejandro Cioranescu, Diccionario etimologico rumano, Tenerife – Madrid: Universitad de la Laguna, 1966.
DEX = Dicžionarul explicativ al limbii române, Bucureşti: Univers Enciclopedic, 1998.
DIr = Richard Sârbu – Vasile Frăţilă, Dialectul istro-român, Timişoara: Editura Amarcord, 1998.
DMr = Theodor Capidan, Meglenoromâni III: dicţionar meglenoromân, Bucureşti: Academia Română, bng.
DRI = Josif Popovici, Dialectele romîne IX: dialectele romîne din Istria 2: texte ei glosar, Halle a. d. Saale: editura autorului, 1909.
ERHJ = Ranko Matasović – Tijmen Pronk – Dubravka Ivšić – Dunja Brozović Rončević, Etimološki rječnik hrvatskoga jezika: A–Nj, 2015. – Rukopis, Zavod za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb.
ESSJ I = France Bezlaj, Etimološki slovar slovenskega jezika I, Ljubljana: SAZU – Mladinska knjiga, 1976.
GDDT = Mario Doria, Grande dizionario del dialetto triestino, Trieste: Italo Svevo, 1984.
GG = Iva Lukežić – Sanja Zubčić, Grobnički govor XX. stoljeća: gramatika i rječnik, Rijeka: Katedra Čakavskog sabora Grobinšćine, 2007.
ID = Josip Ribarić, O istarskim dijalektima, Pazin: Josip Turčinović, d. o. o., 2002.
ILA = Goran Filipi – Barbara Buršić Giudici: Istriotski lingvistički atlas. Pula: Znanstvena udruga Mediteran, 1998.
ImLA = Goran Filipi – Barbara Buršić Giudici, Istromletački lingvistički atlas, Zagreb: Dominović, 2012.
IrG = Arthur Byhan, Istrorumänisches Glossar, Jahresbericht des Instituts für rumänische Sprache (Leipzig) IV (1899), 174–396.
IrHR = August Kovačec, Istrorumunjsko-hrvatski rječnik s gramatikom i tekstovima, Pula: Znanstvena udruga Mediteran, 1998.
IrLA = Goran Filipi, Istrorumunjski lingvistički atlas = Atlasul Lingvistic Istroromân = Atlante Linguistico Istrorumeno, Pula: Znanstvena udruga Mediteran, 2002.
JEti = Vojmir Vinja, Jadranske etimologije: jadranske dopune Skokovu etimologijskom rječniku I–III, Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti – Školska knjiga, 1998–2004.
LAIČaGgr = Goran Filipi – Barbara Buršić Giudici, Lingvistički atlas istarskih čakavskih govora (građa).
MALGI = Radu Flora, Micul atlas lingvistic al graiurilor istroromâne, Bucureşti: Editura Academiei Române, 2003.
MrA = Petar Atanasov, Meglenoromâna astăzi, Bukurešt: Editura Academiei Române, 2002.
NDuR = Davor Mladošić – Maja Milošević, Naški dubrovački rječnik, Dubrovnik: Verbum publicum, d. o. o., 2011.
NNDT = Gianni Pinguentini, Nuovo dizionario del dialetto triestino: storico, etimologico, fraseologico (pretisak izdanja iz 1969.), Udine: Del Bianco Editore, 1984.
OA = osobne ankete
PI = Šime Ružić Sudčev, Pićan i pićònski idiomi, Pula: C.A.S.H., 1999.
RBČG = Petar Šimunović, Rječnik bračkih čakavskih govora, Zagreb: Golden marketing – Tehnička knjiga, 2009.
RBiG = Božidar Šimunić, Rječnik bibinjskoga govora, Zadar: Ogranak Matice hrvatske, 2013.
RBoG = Ivan Francetić, Rječnik boljunskih govora, izvorni rukopis uredila, priredila i popratila etimološkim komentarima Sandra Tamaro, Pula: Sveučilište Jurja Dobrile, 2015.
RCrG = Đurđica Ivančić Dusper – Martina Bašić, Rječnik crikveničkog govora, Crikvenica: Centar za kulturu Dr. Ivan Kostrenčić, 2013.
RDG = Михаило Бојанић – Растислава Тривунац, Рјечник дубровачког говора, Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti, Institut za srpski jezik SANU, 2002.
REW = Wilhelm Meyer-Lübke, Romanisches etymologisches Wörterbuch, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, 1972.
RGBK = Petar Milat Panža, Rječnik govora Blata na Korčuli, Zagreb: Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, 2015.
RGGK = Damir Kalogjera – Mirjana Svoboda – Višnja Josipović, Rječnik govora grada Korčule, Zagreb: Novi Liber, 2008.
RGI = Žarko Martinović, Rječnik iškoga govora, Zadar: Gradska knjižnica, 2005.
RGMŠ = Mile Bašić, Rječnik govora mjesta Škabrnje, Škabrnja: vlastita naklada, 2013.
RGNoP = Silvana Vranić – Ivo Oštarić, Rječnik govora Novalje na otoku Pagu, Novalja: Grad Novalja – Ogranak Matice hrvatske – Rijeka: Filozofski fakultet Sveučilišta, 2016.
RGS = Ankica Piasevoli, Rječnik govora mjesta Sali, Zadar: Ogranak Matice hrvatske – Sali: Povjerenstvo Matice hrvatske, 1993.
RGV = Blaž Jurišić, Rječnik govora otoka Vrgade II: rječnik, Zagreb: JAZU, 1973.
RGZM = Radoslav Runko, Rječnik govora zaseoka Mrkoči u Istri, Rijeka: Naklada Kvarner, 2014.
RLC = Marijan Milevoj, Gonan po nase: rječnik labinske cakavice, Labin: Mathias Flacius, 22006.
RMG = Marija Peruško, Rječnik medulinskoga govora, Medulin: Mendula – Općina, 2010.
RROG = Slavko Kalčić – Goran Filipi – Valter Milovan, Rječnik roverskih i okolnih govora, Pazin: Matica hrvatska Pazin – Zagreb – Naklada Dominović – Pula: Znanstvena udruga Mediteran Pula, 2014.
RSG = Siniša Vuković, Ričnik selaškega govora: rječnik dijalekta Selca na otoku Braču, Split: Laus, 2001.
RTCrG = Duško Geić, Rječnik i gramatika trogirskoga cakavskoga govora, Split: Književni krug Split – Trogir: Združeni artisti Trogir, 2015.
SES = Marko Snoj, Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Mladinska knjiga, 1997.
SES2 = Marko Snoj, Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Modrijan, 22009.
SIr = Sextil Puşcariu, Studii istroromâne 3, Bucureşti: Cultura naționălă, 1929.
Skok I–IV = Petar Skok, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika I–IV, Zagreb: JAZU, 1971–1974.
SR = Milan Moguš, Senjski rječnik, Zagreb: HAZU – Senj: Ogranak Matice hrvatske, 2002.
StR = Željko Petrić, Splitski rječnik, Split: Naklada Bošković, 2008.
TIr = Traian Cantemir, Texte istroromîne, Bucureşti: Editura Academiei Republicii Populare Romîne, 1959.
VDP = Vera Glavinić, Vocabolario del dialetti di Pola, Pula: Filozofski fakultet, 2000.
VDVD = Luigi Miotto, Vocabolario del dialetto veneto-dalmata, Trieste: LINT, 1991.
VG = Enrico Rosamani, Vocabolario giuliano, Trieste: LINT, 1999.
VIr = Ioan Maiorescu, Itinerario in Istria e vocabolario istriano-romeno, Trieste: Edizioni Parnaso, 1996.
VIrI = Antonio Dianich, Vocabolario istroromeno-italiano: la varietà istroromena di Briani, Pisa: Edizioni ETS, 2010.
VIrR = Ioan Maiorescu, Itinerar in Istria şi vocabular istriano-român, Iaşi: H. Goldner, 1900.
VPB = Marino Dussich, Vocabolario della parlata di Buie d’Istria, Rovinj: Unione Italiana Fiume – Università Popolare Trieste, 2008.
VPI = Antonio Vascotto, Voci della parlata isolana nella prima metà di questo secolo, Imola: Grafiche Galeatti, 1987.
Prenosi
Objavljeno
Kako citirati
Številka
Rubrike
Licenca
Avtorji jamčijo, da je delo njihova avtorska stvaritev, da v njem niso kršene avtorske pravice tretjih oseb ali kake druge pravice. V primeru zahtevkov tretjih oseb se avtorji zavezujejo, da bodo varovali interese založnika ter da bodo povrnili morebitno škodo.
Podrobneje v rubriki: Prispevki
